Paul Williams, de onbezongen held van The Temptations

Paul was een minder bekende naam, ondanks zijn geweldige vocale aanwezigheid en zijn cruciale rol in de opkomst van de klassieke vijfkoppige bezetting.

Paul Williams was in veel opzichten de onbezongen held van de Temptations. Hij en Eddie Kendricks waren hun oorspronkelijke leadzangers, maar toen de Motown-groep in 1964 wereldwijd doorbrak en soulhelden werden met "My Girl", was het David Ruffins stem die klonk.

Paul zou een minder bekende naam blijven dan Ruffin of Kendricks, ondanks zijn geweldige vocale aanwezigheid en cruciale rol in de opkomst van de klassieke vijfmansformatie, naast Melvin Franklin en de enige overlevende in de moderne Temptations, Otis (geen familie) Williams. Maar Pauls sleutelpositie binnen de groep wordt goed vertegenwoordigd door acteur James Harkness in de veelgeprezen Broadway-productie Ain't Too Proud: The Life and Times of The Temptations. James T. Lane speelde zijn rol in de Amerikaanse tournee, en Kyle Cox toen de show in 2023 in Londen in première ging.

Williams kwam niet oorspronkelijk uit Detroit. Hij werd geboren op 2 juli 1939 in Birmingham, Alabama, waar hij Kendricks kende van de basisschool. Samen met zijn vriend Kel Osbourne richtte hij de Cavaliers op. Ze werden de Primes en verhuisden naar Cleveland op zoek naar werk, en vervolgens, zoals het lot het bepaalde, naar Detroit.

The Primes didn’t make it, and Osbourne went home, but after more personnel changes and an effective merger with the Distants (featuring Otis Williams, Franklin and others), they became the Temptations and signed to the young Motown label in 1961. When they released the spirited “Oh Mother Of Mine,” their first single on the Miracle subsidiary in July that year, Paul Williams shared lead vocal duties with Kendricks.

Paul zou inderdaad prominent aanwezig zijn op veel vroege Tempts-nummers, waaronder de geweldige, doo-wop-achtige opvolger "Check Yourself" eind 1961 en, een jaar later, "Slow Down Heart", hun eerste nummer geproduceerd door Smokey Robinson, die het ook schreef. The Temptations hadden hun R&B-hitlijstdebuut eerder in 1962 gemaakt met de Top 30-hit "Dream Come True". Luister ook naar Paul Williams' zelfverzekerde lead op de eerste door Robinson gecomponeerde A-kant van de groep, "I Want A Love I Can See" uit 1963.

Toen Ruffin in 1964 "Al" Bryant in de line-up verving, speelde Williams vaak, om het zo maar te zeggen, derde viool achter hem en Kendricks, die de (volstrekt verdiende) lof deelden voor veel van de klassiekers uit de jaren van de line-up. Zijn hoofdrollen speelden zich vaak af op albumtracks of B-kanten, maar het waren stuk voor stuk uitstekende optredens. Bovendien was hij cruciaal voor de visuele aspecten van de groep, door veel van hun gelikte danspasjes te choreograferen.

Neem bijvoorbeeld zijn lead op een minder bekende maar essentiële Tempts-track uit 1965, "Don't Look Back", de B-kant van "My Baby", maar een eigen plek in de R&B Top 20. Het nummer werd vervolgens gecoverd door iedereen, van Bobby Womack tot Peter Tosh en Mick Jagger, in een duetsingle.

Wat voor het publiek verborgen bleef, was dat Williams aan sikkelcelanemie leed. Hij greep naar alcohol om het drukke tour- en opnameschema van de groep te doorstaan, en later in de jaren zestig had hij ook ernstige financiële problemen. In 1971, toen de Tempts op het hoogtepunt van hun kunnen leken te zijn en de ene na de andere klassieke single uitbrachten, zorgde Williams' gezondheid en onbetrouwbaarheid er uiteindelijk voor dat hij op medisch advies vertrok, nadat een arts een vlekje op zijn lever had ontdekt.

Hij bleef in hun nauwe kring, vooral als choreograaf, en begon begin 1973 solowerk op te nemen. Op 17 augustus van dat jaar werd hij dood aangetroffen in een steegje in Detroit, met een pistool naast zich. Williams' dood werd afgedaan als zelfmoord, hoewel bepaalde omstandigheden sommigen deden vermoeden dat er opzet in het spel was. Hoe dan ook, de titel van een van zijn laatste opnames, "Feel Like Givin' Up", bleek hartverscheurend vooruitziend.

Het verhaal van Paul Williams is doorspekt met tragedie, maar zijn bijdrage aan de nalatenschap van de Emperors of Soul is onuitwisbaar. Nog een goed voorbeeld: zijn meesterlijke leadzang in de met strijkers beladen versie van "For Once In My Life" van de Temptations, van het album In A Mellow Mood uit 1967, zet de toon voor zijn soulvolle welsprekendheid.