‘Masterpiece’: Norman Whitfield en The Temptations mikken hoog in 1973

In een poging voort te bouwen op het succes van ‘Papa Was A Rollin’ Stone’ creëerden The Temptations en Norman Whitfield in 1973 ‘Masterpiece’.

Het was 1973 en The Temptations dachten (misschien hoopten ze) dat ze op een kruispunt stonden. Hun platen waren gestaag meer "far out" geworden, wat qua verkoop werkte, maar psychedelische soul was niet een muziekstijl waar ze zich per se prettig bij voelden. Hun producer, Norman Whitfield, had ze getransformeerd van zoete soulharmonizers tot een act die in staat was om te floreren in het progressieve rocktijdperk. Een van hun twee albums uit 1972 heette Solid Rock en hun LP's scoorden hoog in de hitlijsten in een periode waarin andere Motown-zanggroepen nauwelijks scoorden. The Temptations gaven echter de voorkeur aan hun oude zoete soulstijl, ondanks hun gemak voor deze door rock beïnvloede funky groove.

Vreemd genoeg concurreerden ze niet alleen met rockbands die niet met hen geassocieerd werden; ze stonden op de tweede plaats voor enkele nummers die Whitfield en tekstschrijver Barrett Strong schreven. "Papa Was A Rollin' Stone" was eerder opgenomen door Rare Earth, ook al waren het The Temptations die het enorm maakten. Het moet wel geërgerd hebben dat het nummer eerst aan een Motownrockband was gegeven die The Temptations had moeten overtreffen. De zaken liepen uit de hand.

All Directions, het tweede album van de groep uit 1972, had een 12 minuten durende versie van "Papa...", een verhalend liedje met een diepe funky achtergrond en een climax-sfeerbepalend orkest. Dus toen Norman Whitfield begon te werken aan een lang titelnummer voor een nieuw album dat op soortgelijke lijnen was gebaseerd, dacht de groep ongetwijfeld: oké, "Papa..." was een nummer 1, laten we er nog wat meer nemen. Het album dat Masterpiece werd, was echter niet zoals zijn voorganger. De hoes bevatte een nep marmeren bas-reliëf van de gezichten van de groep in profiel. Daaronder stond een bord met de tekst "Geproduceerd door Norman Whitfield", dat ook op de achterkant stond. De implicatie was dat The Temptations een kunstwerk waren dat was gebeeldhouwd door hun producer, de belangrijkste figuur hier. Terwijl de muzikanten op de achterkant werden vermeld, gold dat niet voor de individuele Temptations. En er was een grote soft-focus afbeelding van de producer op de achterkant, met The Temptations die uit zijn hoofd opdoemde.

Dus, van wie was het meesterwerk? Dat van Mr. Whitfield, blijkbaar.

Het meesterwerk begint veelbelovend met het elegante "Hey Girl (I Like Your Style)", dat de groep in de stijl van hun hit "Just My Imagination" uit 1971 plaatst, met Richard Streets leadstem passend verliefd. Dan komt de titeltrack - bijna 14 minuten lang. Hoewel de tekst passend ghetto is in de recente Temptations-stijl, was Whitfield, die het alleen schreef, niet de tekstschrijver die Barrett Strong was, en er is geen verhaallijn als zodanig, alleen een paar grimmige momentopnames. De groep krijgt drie minuten om hun vocale talent te uiten - slechts 21 procent van de track. Niettemin haalde een bewerkte versie de Amerikaanse Top 10.

Kant twee van Masterpieces origineel opende met "Ma", een meer gefocust nummer, dat het "Papa..."-sjabloon feminiseerde met een positieve draai. "Law Of The Land", met geweldige leadvocals van wijlen Dennis Edwards, die op het album te weinig werd gebruikt, levert een andere funky boodschap. Deze keer zongen The Temptations het voor Rare Earth, hoewel Motown de versie van laatstgenoemde koos voor een Amerikaanse single. "Plastic Man", de tweede single van Masterpiece, is een stoere melodie over een bekend onderwerp uit de vroege jaren 70, met meer fijne vocalen onder leiding van Edwards. Het afsluitende "Hurry Tomorrow" draait het psychedelische element op tot een dubbele regenboog, met Damon Harris die zachtjes zingt over een kamer zonder vloer - het is acid trip-territorium, een langzaam opkomende golf van effecten die eindigt in chaos. Deze keer overdrijft Whitfield het niet: het nummer is trippy zonder een sympathieke menselijke toets te verliezen.

Masterpiece is misschien een overdreven titel, maar er zit wel wat genialiteit in, grotendeels van een groep die op hun eigen album is gedegradeerd tot tweede viool. Maar ze leverden wat van hen werd gevraagd. Arrangeur Paul Riser verdient lof voor de orkestraties die hielpen Norman Whitfields visie te realiseren. Wat gebeurt er als de producer de ster wordt? Masterpiece, overdreven maar soms ook superieur, beantwoordt die vraag. Een betere balans tussen svengali en zangers was misschien bevredigender geweest, maar de vroege jaren 70 waren tijden van overdaad in muziek, en dit fascinerende, zij het overgekookte album past daar perfect bij.