‘Kaleidoscope’: Hoe Kelis het R&B-regelboek herschreef

Een coming-of-age-verhaal met dreunende bassen en piepende synths, 'Kaleidoscope' zag Kelis de standaard zetten voor een nieuw tijdperk van experimentele R&B.

Kelis' Kaleidoscope, uitgebracht op 7 december 1999, kwam net toen het millennium ten einde liep. Een coming-of-age-verhaal met dreunende bassen en piepende synths, het vermeed Y2K-hysterie voor een verkenning van liefde - de liefde voor anderen, liefde voor jezelf, liefde voor ervaringen - en hoe je van alles kunt leren.

Luister naar Kaleidoscope op Apple Music en Spotify.

Het leven en de liefde leken eenvoudiger...

Technologie zou nog maar een paar jaar verwijderd zijn van een impact op ons leven, onze banen, vriendschappen en romantische relaties op manieren die het nog nooit eerder had gedaan. Dat wil niet zeggen dat het spook ervan niet aanwezig is op Kaleidoscope, maar eind jaren 90 was nog steeds een tijd van piepers, pagers en faxen. Leven en liefde leken eenvoudiger zonder de alomtegenwoordigheid van technologie.

Op de 14 nummers van het album zingt Kelis over speeltuinen, dagboeken, filmdates en aliens. Songtitels als "Game Show", "Suspended" en "Roller Rink" zijn direct suggestief, soms met dubbele betekenissen die duidelijk opzettelijk zijn ("Suspension" gaat over het gewichtloze gevoel dat liefde ons geeft, niet over gestraft worden op school).

Kelis was zelf 20 toen Kaleidoscope uitkwam, dus het grootste deel van haar vormende jaren speelde zich af in de jaren 80 en 90. Soms voelt het album als een samensmelting van klassieke popcultuurelementen uit de jaren 90; dat gezegd hebbende, vormt popcultuur onze perceptie van het leven net zozeer als al het andere - zelfs liefde. En twee van de singles van het album, "Caught Out There" en "Get Along With You", spreken beide over de potentiële schade die liefde in ons leven kan aanrichten.

Een muzikaal en emotioneel spectrum

Op een album vol muzikale vignetten biedt "Game Show" het meest rechttoe rechtaan verhaal, maar muzikaal gezien is het jazz-getinte arrangement en de speeltuinmelodie allesbehalve dat. Op fuzzy, vrolijke toetsen zingt Kelis over de beproevingen en tegenslagen die haar leven als een spelshow laten voelen.

Fans grepen haar oeroude verklaring, "I hate you so much right now," van "Caught Out There," aan, maar Kaleidoscope, geregisseerd door The Neptunes, was genuanceerder in zowel stijl als stemming. "Get Along With You" neemt een traditionele R&B-ballad en herwerkt deze voor het nieuwe millennium, terwijl het genre-buigende "Mars" allerlei ritmische en melodieuze mogelijkheden verkent; het is een Halloween sitcom special die Orson Wells' War Of The Worlds ontmoet, terwijl Kelis zingt over een intergalactische missie van liefde.

Hoewel “Roller Rink” klinkt alsof het over adolescenten gaat die elkaars hand vasthouden onder neonlichten, begint coproducer Pharrell Williams het nummer met seks op een ruimteschip. Het “ruimte”-thema is een terugkerende draad in Kaleidoscope, wat ons eraan herinnert wat een vreemde en eindeloze reis we eigenlijk maken.

Een muzikaal huwelijk

Kaleidoscope was Kelis’ debuutalbum, maar het was ook een geesteskind van Neptunes, door en door. Maar terwijl sommige artiesten overschaduwd kunnen worden door hun eigen productiestijl, zorgde Kelis ervoor dat haar persoonlijkheid naar voren kwam. En de relatie was wederzijds voordelig: eerder in het decennium hadden The Neptunes hits geproduceerd voor Jay-Z, Blackstreet en Mase, maar door voor Kelis en Clipse te werken, werden ze de populairste producers van het tijdperk.

Kaleidoscope maakte Kelis en The Neptunes tot bekende namen, met name in het buitenland, waar de zangeres niet beperkt werd door genre-etikettering en zichzelf geprezen zag om haar muzikale eclecticisme. “Ik ben nooit een R&B-artiest geweest. Mensen noemden mij er een, maar dat komt omdat, vooral als je in de VS bent, als je zwart bent en je zingt, je R&B bent,” vertelde de zanger in 2014 aan The Guardian.

Williams en Hugo verzorgden niet alleen de productie van het album, maar namen ook de instrumentatie voor hun rekening en bespeelden zelf alle instrumenten live. Hun werk markeerde een nieuwe verschuiving in R&B, en maakte duidelijk dat ze, met Kelis voorop, op jacht waren naar de Timbaland/Missy Elliott-kroon.

Een missieverklaring

Kaleidoscope was meer dan een debuut; het was een missieverklaring. Kelis bracht het soort psychedelische spiritualiteit, Afrofutrisme-ontmoet-Stevie Wonder, bewustmakende muziek terug naar pop-R&B, en tilde het naar een hoger plan.

Er zijn momenten op Kaleidoscope waarop je de vroege versies van bepaalde geluiden hoort die de hitlijsten decennialang zouden domineren. Van vroege Pusha T-optredens tot Star Trak-naamdroppings en Pharrell die op eigen kracht als rapper opkwam, Kaleidoscope documenteert een vervlogen tijdperk.

Omdat de late jaren 90 zich in zo'n specifieke periode afspeelden – vlak voor een technologische revolutie – is het een decennium dat extra rijp is voor nostalgie. Het voelt afstandelijk en onschuldig, maar tegelijkertijd alsof het net is gebeurd. En zo werkt een caleidoscoop ook: het is een apparaat dat wordt gebruikt om een ​​schijnbaar eindeloze reeks patronen te creëren met licht en kleur, waardoor het lijkt alsof alles mogelijk is. Zo vormen onze herinneringen ons leven; een liefde die jaren geleden plaatsvond, kan aanvoelen alsof het gisteren was. Kaleidoscope draait helemaal om de kracht van momenten en hoe snel ze in elkaar kunnen overvloeien.