‘Denk na!’: Hoe Lonnie Smith de held van de Hammond werd

Met zijn debuutalbum Blue Note vestigde hij zich als een van de rijzende nieuwe sterren van de orgelgedreven souljazz.

Hoewel de bekende Jimmy Smith vaak wordt beschouwd als de meest vooraanstaande Hammond B3-specialist in de jazzwereld, lieten twee andere Smiths (beide niet verwant) in dezelfde periode ook van zich horen met soulvolle orgellicks over een funkvolle backbeat. Er waren Johnny “Hammond” Smith – die zijn naam veranderde in Johnny Hammond om verwarring met een gelijknamige gitarist te voorkomen – en Lonnie Smith. De jongste van de drie, Lonnie Smith (geboren in Lackawanna, New York, op 3 juli 1942) maakte zijn debuut voor Columbia Records in 1967, toen hij nog sideman was van gitarist George Benson. Nadat hij indruk had gemaakt op Blue Note's producer Alfred Lion door zijn samenwerking met altsaxofonist Lou Donaldson, liep Smith over en bracht in 1969 dit Blue Note-album, Think!, uit.

Think!, opgenomen in Rudy Van Gelders beroemde Englewood Cliffs studio op 23 juli 1968, was een spetterende plaat met pittige souljazz grooves. Dankzij Jimmy Smith waren orgeltrio's eind jaren 50 populair, maar producer Alfred Lion besloot het talent van Lonnie Smith in een grotere setting te presenteren. Hij haalde trompettist Lee Morgan erbij, die in de jaren 50 de wonderjongen van Blue Note was geweest en nu, op zijn dertigste, nog steeds op het toppunt van zijn kunnen was, samen met saxofonist en fluitist David "Fathead" Newman (een langjarig lid van de band van Ray Charles), gitarist Melvin Sparks en drummer Marion Booker Jr. (beiden te horen op Smiths Columbia-album Finger Lickin' Good Soul Organ). Op twee nummers werd het kwintet uitgebreid tot een octet met de toevoeging van percussionisten Henry "Pucho" Brown, Willie Bivins en Norberto Apellaniz.

Hoge grooves

De opener van Think!, "Son Of Ice Bag", is een levendige cover van een Amerikaanse hitsingle uit 1967 op Uni Records door de Zuid-Afrikaanse trompettist Hugh Masekela. Het nummer wordt voortgestuwd door Bookers kinetische drums, en nadat de blazers het geharmoniseerde hoofdthema over een dalende akkoordenreeks hebben ingezet, neemt gitarist Melvin Sparks een solist die spaarzaam maar welsprekend is. Hij wordt gevolgd door Newmans zwervende saxofoon, en vervolgens Lee Morgan, wiens solo een meer extravert karakter vertoont. Na een herhaling van het hoofdthema krijgt Lonnie Smith eindelijk zijn kans met een lange periode in de schijnwerpers. Zijn solo begint bijna aarzelend, maar geleidelijk voert hij de spanning op met een reeks soulvolle motieven en vingervlugge keyboardgymnastiek.

De relaxte elegantie die "Son Of Ice Bag" kenmerkt, maakt plaats voor een pulserende, Latijns-getinte Smith-melodie getiteld "Call Of The Wild", met een trio van drukke percussionisten. Het begint echter met een langzame, dromerige intro, waar Newmans pastorale fluit, Morgans gedempte hoorn en de zachte gitaar van Sparks twee minuten lang gelukzalig samensmelten. Dan volgt een onweersbui van drums en percussie die een hoog octaangehalte Latijns-Amerikaanse groove aankondigt, die uiteindelijk leidt tot een spannende trompetsolo van Lee Morgan.

"Think" is Smiths door orgel doordrenkte versie van de hit van soulkoningin Aretha Franklin uit 1967 voor Atlantic Records. Het nummer werd ook uitgebracht als single voor Blue Note, met "Son Of Ice Bag" op de achterkant.

Een veelbelovende release

Lonnie Smiths interpretatie van het traditionele kinderliedje "Three Blind Mice" is geïnspireerd op de jazzversie van Art Blakey & The Jazz Messengers uit 1962, met zijn aanstekelijke, geharmoniseerde blaasmelodie. Na het hoofdthema breekt het los in een levendige, losbandige souljazzgroove met solo's van alle hoofdrolspelers.

Think! begint met "Slouchin'", een nonchalante, mediumtempo groove doorspekt met Latijns-Amerikaanse percussie. Sparks neemt de eerste solo voor zijn rekening, gevolgd door Morgan, die op dit nummer meer meditatief is. Dan komt Newman met een atletische passage van schril tenorgeblaas voordat Lonnie Smith in de problemen komt (hoewel zijn bijdrage behendig en supercool is).

Think!, uitgebracht begin 1969, steeg naar nummer 46 in Billboard's lijst van bestverkochte Amerikaanse R&B-albums, na vier weken in de hitlijst te hebben gestaan. Ondanks het succes van het album was het niet de commercieel meest succesvolle Blue Note-uitgave van de organist (de opvolger, Move Your Hand uit 1970, deed het zelfs nog beter en steeg naar nummer 24 in dezelfde hitlijst), maar het was desondanks een veelbelovende uitgave en kondigde de 26-jarige Lonnie Smith aan als de nieuwe held van het Hammond B3-orgel.