‘Control’: Hoe zelfbevestiging Janet Jackson tot een icoon maakte

A highly personal album that set her on a new creative path, ‘Control’ found Janet Jackson making leaps towards dominating the pop world.

Om te zeggen dat Janet Jackson in 1985 in de schaduw van haar broer Michael leefde, is een understatement. Michael was toen op het hoogtepunt van zijn heerschappij als de onbetwiste "King Of Pop" en genoot nog steeds van het succes van zijn kaskrakeralbum uit 1982, Thriller. Maar dat was vóór Control, het album dat bewees dat Janet Jackson had wat nodig was om een ​​formidabele aanval op de hitlijsten te lanceren.

Onlangs uitgeroepen tot een van de 100 beste albums aller tijden van Apple Music, luister nu naar Control.

Aanvankelijk op de markt gebracht als een zoetgevooisde ingénue, had Janet een paar Top 10 R&B-hits gescoord ("Young Love" in 1982 en twee jaar later "Don't Stand Another Chance") in de VS voor A&M Records, maar ze onthulden niet het buitengewone natuurlijke talent dat ze bezat.

Een carrière-herlancering

Er stond een schok op het programma. In januari 1986 herstartte Janet Jackson haar zangcarrière bij A&M met de single "What Have You Done For Me Lately", een seismische plaat minimalistische techno-funk, aangestuurd door het stampen van een drumcomputerbeat. Het was zowel brutaal als sexy, en verdreef het imago van het buurmeisje dat A&M vier jaar eerder had gebruikt om haar te promoten. Onder leiding van ex-Time-leden Jimmy Jam en Terry Lewis - destijds het populairste productieteam in R&B en meesterbreinen van substantiële hits voor SOS Band, Cherrelle en Alexander O'Neal - schoot het nummer snel naar de top van de Amerikaanse R&B-hitlijst.

Het langverwachte moederalbum Control volgde op 4 februari 1986 en een maand later stond het bovenaan de Amerikaanse R&B-hitlijst, waar het maar liefst 91 weken stond. Control bereikte uiteindelijk de top van de Amerikaanse popalbumshitlijst en de Billboard 200, en transformeerde Janet Jackson in een megaster wiens roem die van Michael zou evenaren.

Een album dat alles of niets was

Ondanks het fenomenale internationale succes, begon Control als een album dat alles of niets was voor Janet Jackson, die een radicale verandering van muzikale richting wilde. "Dat was een punt waarop het voor mij een kruispunt in mijn carrière was", vertelde ze deze schrijver in 2001. "Als het niet zou lukken, zou ik terug naar school gaan. Ik studeerde bedrijfsrecht en ik dacht dat ik het nog een keer in de muziek zou proberen."

De titel van het album is afgeleid van het feit dat Janet, voordat ze met Jam en Lewis in zee ging, het gevoel had dat ze geen controle had over wat ze deed: ze was als een marionet van een producer met weinig tot geen inspraak in de richting van haar muziek. "Ik wilde het anders doen dan een stuk muziek in handen krijgen en zeggen: 'Hier, zing dit', wat vroeger het geval was," onthulde ze. "Ik wilde mezelf uiten, en Jimmy en Terry hielpen me daarbij."

Jam en Lewis namen haar onder hun hoede, leerden haar kennen en raakten vertrouwd met haar wereld. Vervolgens schreven ze samen liedjes, gebaseerd op verschillende aspecten van Janets leven. "Jimmy en ik reden rond in Minneapolis en we spraken over mijn leven en wat ik had meegemaakt," zei ze. "We spraken over alles en ze zorgden ervoor dat ik me open genoeg en comfortabel genoeg voelde om met hen over alles te praten, omdat ik een beetje teruggetrokken was. Mijn familie kon mensen niet vertrouwen, dus we groeiden heel beschut en waren erg privé. Dus Jimmy en Terry lieten me me voor hen openstellen en mezelf uiten."

Haar stem vinden

Verbazingwekkend genoeg leverde Control nog vier andere Amerikaanse R&B-hitlijsten op: het funky, attitude-zware "Nasty"; de assertieve titelsong, die Janet's onafhankelijkheidsverklaring was; de zoete ballad "Let's Wait Awhile", die haar sensuele kant liet zien; en de door electro beïnvloede dance groove "The Pleasure Principle". Een andere single, het vrolijk opgewekte "When I Think Of You", bleef verrassend steken op nummer 3 in de Amerikaanse R&B-hitlijst, maar werd haar eerste mainstream-hitlijsttopper. Ondertussen werd de langzame ballad "Funny How Time Flies" niet uitgebracht als single, maar werd al snel een favoriet bij de fans, wat leidde tot een reeks smooth jazz-coverversies.

Terugblikkend op haar tijdige samenwerking met Jam en Lewis, was Janet Jackson dankbaar voor hun inbreng en het opbouwen van haar zelfvertrouwen als artiest. "Ze lieten me groeien, ze lieten me bloeien," zei ze. "Er zijn producers die zouden zeggen: wacht eens even, dit is veel te veel. Maar zij zeiden: nee, als dit is wat ze wil doen en dit is de manier waarop ze zichzelf wil uiten, laat haar het dan doen."

Met Control maakte Janet Jackson een album dat haar als persoon echt weerspiegelde. Ondanks de titel was het het album dat haar eindelijk bevrijdde.